Συναισθηματική ανωριμότητα και προβλήματα συμπεριφοράς

Ακούγοντας τον χαρακτηρισμό «συναισθηματικά ανώριμος» συνήθως φέρνουμε στο μυαλό μας έναν ενήλικο άνθρωπο που σκέφτεται και συμπεριφέρεται με τρόπο που ταιριάζει περισσότερο σε παιδιά ή εφήβους. Πολύ συχνά συναντούμε τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

· Δυσκολία στον έλεγχο των συναισθημάτων (ξεσπάσματα θυμού με φωνές ή/και κλάμα)

· Δυσκολία στο να εκφραστεί/επικοινωνήσει λεκτικά

· Δυσκολία στην έκφραση των δικών του συναισθημάτων καθώς και στην κατανόηση των συναισθημάτων άλλων ανθρώπων (ενσυναίσθηση)

· Απροθυμία να αναλάβει ευθύνες ή/και πρωτοβουλίες

· Αποφυγή καταστάσεων που δεν είναι γνώριμες ή οικείες

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά όπως είναι αναμενόμενο πολύ πιο συχνά συναντώνται σε παιδιά. Θα ήταν παράλογο να έχει κανείς την απαίτηση από ένα παιδί να συμπεριφέρεται και να σκέφτεται σαν ενήλικας και να μην παρουσιάζει έστω κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Ωστόσο το παιδί μεγαλώνοντας μαθαίνει να αντικαθιστά τις παραπάνω «παιδιάστικες» συμπεριφορές με άλλες πιο ώριμες (ενσυναίσθηση, υπομονή, πρωτοβουλία) που θα τον βοηθήσουν να είναι αποδεχτός από κοινωνικά σύνολα και ενταχθεί σε αυτά με επιτυχία (φίλοι, σχολείο, οικογένεια, εργασία, κοινότητα).

Σαν ομάδα ένας από τους κύριους στόχους μας είναι να κατανοήσουμε την συμπεριφορά του κάθε παιδιού και να δουλέψουμε πάνω σε αυτήν. Θεωρούμε ότι κάθε παιδί δεν αρκεί μόνο να επεξεργάζεται και να κατακτά γνώσεις στα μαθήματα του σχολείου αλλά και να μπορεί να χειρίζεται τα συναισθήματα του για να φτάσει στην επιτυχία.

Μπορούμε να ξεκινήσουμε από σήμερα να συμπεριφερόμαστε στο παιδί με έναν τρόπο που να συμβαδίζει με τις προαναφερθείσες ανάγκες του σε ένα πλαίσιο που να σέβεται τις εκάστοτε προκλήσεις που μπορεί να εμφανίζονται. Αυτό μπορεί να γίνει με καθημερινές, απλές και εύληπτες πρακτικές που να χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά μας και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και διαχειριζόμαστε τα ζητήματα που αντιμετωπίζει το παιδί, όπως:

· Ο γονέας και ο εκπαιδευτικός αποτελούν πρότυπο συμπεριφοράς για κάθε παιδί. Προσπαθούμε να δίνουμε στο παιδί πάντα το σωστό μοντέλο συμπεριφοράς, π.χ. Είναι παράλογο να ζητάμε από ένα παιδί να μην φωνάζει ενώ εμείς οι ίδιοι του το ζητάμε φωνάζοντας.

· Διδάσκουμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν το συναίσθημα τους καθώς και να ερμηνεύουν τα συναισθήματα των άλλων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την βοήθεια βιβλίων, εικόνων, βίντεο, παιχνίδι ρόλων καθώς και εξωτερικά προγράμματα (σε παιδότοπο, παιδική χαρά κλ.π.)

· Παρατηρούμε τα παιδιά διαρκώς (στάση σώματος, έκφραση προσώπου, ζωγραφιές) και σε περίπτωση που αντιληφθούμε πως υπάρχει κάποιο συναίσθημα που δυσκολεύει το παιδί του δίνουμε την ευκαιρία να το εκφράσει

· Για κάθε αντίδραση υπάρχει μία αιτία. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τον λόγο που κάποιο παιδί παρουσιάζει μία συγκεκριμένη συμπεριφορά.

· Σε περίπτωση που το παιδί εκφράζει το συναίσθημα του με τρόπο μη αποδεκτό (κλοτσάει αντικείμενα) δεν απορρίπτουμε το συναίσθημα του παιδιού αλλά την λάθος συμπεριφορά π.χ. «δεν είναι κακό να είσαι θυμωμένος, όμως είναι κακό να κλοτσάς αντικείμενα».

· Επιβραβεύουμε τα παιδιά για τις σωστές συμπεριφορές και για την προσπάθεια τους π.χ.«σήμερα έπαιξες πολύ όμορφα με τα άλλα παιδιά, χαίρομαι πολύ για εσένα» και αποφεύγουμε να τονίζουμε τις λάθος συμπεριφορές «πρόσεχε μην μαλώσεις με τα άλλα παιδιά την επόμενη φορά!»