Πώς να επιλέξετε ένα παιδικό βιβλίο?

Ας δούμε κάποιες προσεγγίσεις που μπορούν να σας φανούν χρήσιμες όταν επισκεφθείτε το παιδικό τμήμα σε ένα βιβλιοπωλείο.

1. Την συνήθεια της ανάγνωσης είναι καλό να την καλλιεργήσετε από πολύ νωρίς, πολλοί παιδοψυχολόγοι προτείνουν να ξεκινήσετε από τους πρώτους μήνες. Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν τα πάνινα βιβλία που μπορείτε να επιλέξετε χωρίς κανέναν κίνδυνο για το παιδί, είναι συνήθως λίγο πιο ακριβά από το χάρτινο βιβλίο λόγω του υλικού τους, κάποια άλλα έχουν και επιπλέον χρήσεις και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν μαξιλάρι ή μικρή κουβερτούλα. Ανάμεσά τους, εκτός από εκείνα που περιέχουν κάποιες πρώτες φράσεις και έντονη εικονογράφηση, υπάρχουν και εκπαιδευτικά με την αλφαβήτα, ζωάκια ή αριθμούς, έτσι ώστε το παιδί από πολύ μικρό να εξοικειώνεται με εκπαιδευτικές έννοιες και σχήματα.

2. Είναι πάγια πλέον η τακτική των περισσότερων εκδοτικών οίκων να αναγράφουν την προτεινόμενη ηλικία στο εξώφυλλο ενός βιβλίου, αυτό βοηθά τον βιβλιοπώλη και εσάς σε μια αρχική κατηγοριοποίηση, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ένδειξη που τις περισσότερες φορές χρειάζεται παραπάνω έρευνα.

3. Οι ενήλικοι συνηθίζουν να επιλέγουν παιδικό βιβλίο με τον ίδιο τρόπο που επιλέγουν για τον εαυτό τους – διαβάζουν δηλαδή το οπισθόφυλλο και ρίχνουν μια ματιά στην εικονογράφηση, αλλά πρέπει να θυμάστε ότι εκείνο που θα συμβάλλει στις γνωστικές και γνωστικές ικανότητες του παιδιού είναι πάντα οι λέξεις, το περιεχόμενο. Σήμερα κυκλοφορούν βιβλία (και ένας καλός βιβλιοπώλης μπορεί να σας ενημερώσει γι αυτά...) που ενσωματώνουν επίτηδες στο κείμενο πιο δύσκολες λέξεις, έτσι ώστε το παιδί να κατακτά με κάθε ανάγνωση ένα επιπλέον απόθεμα γλωσσικού πλούτου.

4. Σήμερα οι περισσότεροι νέοι συγγραφείς κινούνται σε μια πραγματικότητα οικεία για τα παιδιά, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να απορρίψετε κλασικές επιλογές όπως τον “Μάγκα” της Πηνελόπης Δέλτα ή τα “Ψηλά Βουνά” του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Το περιεχόμενο αυτών των βιβλίων βελτιώνει τα κριτήρια του παιδιού για την λογοτεχνία και επιπλέον αποτελεί μια πολύ καλή αφορμή να κουβεντιάσετε μαζί του για συνήθειες άλλων εποχών και για αξίες διαχρονικές και ανεξάρτητες από τις εποχές που αλλάζουν.

5. Το διαζύγιο, η απώλεια αγαπημένων προσώπων, η ασθένεια, είναι θέματα που σήμερα δεν μπορούν να κρυφτούν από τα παιδιά όπως παλιότερα  και χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία για να μεταδώσετε ομαλά τις δύσκολες αυτές έννοιες στον παιδικό ψυχικό κόσμο. Ευτυχώς τα ταμπού τείνουν πλέον να εξαφανιστούν και σήμερα θα βρείτε πολλά βιβλία που πραγματεύονται δύσκολα θέματα. Στην ίδια λογική κινούνται βιβλία που βοηθούν το παιδί να εξοικειωθεί με τις πρώτες δύσκολες εμπειρίες, όπως η επίσκεψη στο γιατρό, ή να αντιληφθεί την χρησιμότητα καθημερινών συνηθειών όπως το πλύσιμο των δοντιών.

6. Προσπαθήστε να επιλέγετε βιβλία που εμπεριέχουν μηνύματα για πανανθρώπινες αξίες, όπως το δικαίωμα στη διαφορά, η αντιμετώπιση των φυλετικών διακρίσεων, η αξία της φιλίας κλπ. Οι περισσότεροι συγγραφείς σήμερα αποφεύγουν τον έντονο διδακτισμό και το αυστηρό ύφος σ αυτά τα θέματα και τα μηνύματα προβάλλουν αβίαστα μέσα από την πλοκή.

7. Μεγάλη προσοχή σε παιδικά βιβλία που αναπαράγουν κενά τηλεοπτικά πρότυπα, μιμούνται ανόητες δραστηριότητες ενηλίκων ή αναπαράγουν τη βία μέσα από έντονες σκηνές και ανάλογη εικονογράφηση. Μην αγοράζετε βιβλία με κριτήριο τις τηλεοπτικές διαφημίσεις – τις περισσότερες φορές είναι εντελώς χαμηλού λογοτεχνικού επιπέδου, δημιουργούν μικρομέγαλους χαρακτήρες, δεν κτίζουν κριτήρια και δεν προσφέρουν καμία επιπλέον γνώση.

8. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν τα λεγόμενα αισθητηριακά βιβλία, εκείνα δηλαδή που απευθύνονται ταυτόχρονα με την ανάγνωση στην ακοή και την αφή, μέσα από τρισδιάστατες κινούμενες εικόνες και μουσική στο άνοιγμα κάθε σελίδας. Μερικά από αυτά έχουν πολύ καλή ποιότητα και μπορούν να διευκολύνουν την ανάγνωση ενός δύσκολου κειμένου (ένα καλό παράδειγμα είναι ο Πίτερ Παν που κυκλοφόρησε πριν καιρό από γνωστό εκδοτικό οίκο με πολύ καλή μουσική και τρισδιάστατη εικονογράφηση).

9. Εάν έχετε ασχοληθεί αρκετά από μικρή ηλικία με τα αναγνωστικά κριτήρια του παιδιού, τότε είναι καλό μετά τα δύο ή τρία χρόνια του να το αφήσετε να επιλέγει ένα μέρος από τα βιβλία εντελώς μόνο του. Είναι πάντα πιθανόν να επιλέξει με κριτήρια διαφορετικά από τα δικά σας, αλλά και πάλι αυτό είναι καλό για την κριτική του γνώση και πάντα ένας τρόπος να ξεκινήσει μια συζήτηση που θα συγκρίνει, θα εγκρίνει ή θα απορρίψει επιλογές.

10. Εάν διαβάσατε προσεκτικά τις παραπάνω γραμμές θα έχετε αντιληφθεί πως εκείνο που έχει μεγάλη σημασία, πολλές φορές μεγαλύτερη και από την ίδια την ώρα της ανάγνωσης, είναι η συζήτηση μετά. Δυστυχώς η έλλειψη χρόνου έχει αφαιρέσει αυτός τον παράγοντα, αλλά ο διάλογος γύρω από το βιβλίο που διάβασε το παιδί είναι ο πιο ποιοτικός χρόνος που μπορείτε να περάσετε μαζί του και μία εξαιρετική μέθοδος να ενσταλάξετε στην ψυχή του ήθος και γνώση πέρα από τα σχολικά εγχειρίδια.

11. Ακόμη και εάν το παιδί σας δείχνει μια αδιαφορία για το διάβασμα, μην αμελήστε τη δημιουργία μιας παιδικής βιβλιοθήκης στο δωμάτιό του, δεν μπορείτε ποτέ να ξέρετε σε ποια στιγμή θα καταφύγει σ αυτόν τον πλούτο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που συνεχίζουν να διαβάζουν στην ενήλικη ζωή τους, έχουν να αναφέρουν ένα παράδειγμα γονιού που διάβαζε επίσης ή την ύπαρξη μιας βιβλιοθήκης στο σπίτι. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι τα παιδιά είναι μιμητικά όντα, λειτουργούν, αποφασίζουν και λειτουργούν δια του παραδείγματος και οι γονείς που διαβάζουν και δείχνουν την αγάπη τους για το βιβλίο, αργά ή γρήγορα θα αποτελέσουν πρότυπο και παράδειγμα για μίμηση…