Θηλασμός | Οι Φανή Τζίκα, Μαρία Έλλη Καστρίκα και η Γλυκερία Παπαγιαννοπούλου μας μιλούν για το θεμέλιο της ζωής!
Αυτή την Κυριακή 4 Νοεμβρίου και από τις 11 το πρωί, θα πραγματοποιηθεί για ακόμη μια φορά στην πόλη μας ο Πανελλαδικός Ταυτόχρονος Θηλασμός στο Κέντρο Έρευνας -Μουσείο Τσιτσάνη. Μια δράση που σήμερα γιορτάζεται ανοιχτά, χωρίς ενδοιασμούς αναδεικνύοντας το θηλασμό ως φυσικό τρόπο τροφής των μωρών, που θα τους καθορίζει για την υπόλοιπη ζωή τους.
Στο πλαίσιο της δράσης, που πραγματοποιείται σε όλη τη χώρα, το Σάββατο 3 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί βιωματική δράση, όπου τρεις επιστήμονες θα αναλύσουν και θα συζητήσουν με ανοιχτά, τη σημασία, αλλά και όλα όσα μπορεί να μας απασχολούν γύρω από το θηλασμό. Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί τους απαντώντας μας σε βασικά ερωτήματα, σε μια συνέντευξη όπου μιλάμε για τα τρία θεμέλια που στερεώνει ο θηλασμός στη ζωή του παιδιού και της μητέρας: την υγεία, τη συναισθηματική σχέση και τη διατροφή της μητέρας και του βρέφους.
[divider]
«Ως συγκοινωνούντα δοχεία, μια μητέρα ικανοποιημένη από τη σχέση με το μωρό της, έχει να αλληλεπιδράσει με ένα ευδιάθετο μωρό» – Φανή Τζίκα, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Οικογενειακή θεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτης της Attachment Parenting Hellas.
Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η ψυχολογική κατάσταση της νέας μαμάς για να καταφέρει να θηλάσει;
Ο θηλασμός αποτελεί μια διαδικασία μέσω της οποίας ξεκινά η δόμηση του συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στη μητέρα και στο μωρό της. Εγκαθιδρύεται σταδιακά και μορφοποιείται μέσα από την όλο και μεγαλύτερη εγγύτητα που αναπτύσσεται ανάμεσα τους. Για να μπορέσει η μητέρα να ανταποκριθεί συναισθηματικά και πρακτικά απέναντι στο βρέφος όταν αυτό πεινάει και θέλει να θηλάσει ή όταν ζητά την ζεστασιά της αγκαλιάς της θηλάζοντας χρειάζεται να είναι ήρεμη, έχοντας εμπιστοσύνη στις μητρικές της ικανότητες. Για την ψυχική ενδυνάμωση της νέας μητέρας σε αυτή την εύθραυστη περίοδο την σταθεροποίησης του μητρικού θηλασμού, σημαντική είναι η αυθεντική αποδοχή και υποστήριξη του συντρόφου της και των οικείων προσώπων, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ένα ήρεμο γεμάτο αγάπη, περιβάλλον για το βρέφος. Ακόμη είναι σημαντικό η μητέρα να μην ξεχνά να ικανοποιεί τις δικές της ανάγκες για ξεκούραση και χαλάρωση, ενθαρρύνοντας τον πατέρα να αναλάβει ενεργό ρόλο στην φροντίδα του μωρού.
Από την άλλη μπορεί ο θηλασμός να δημιουργήσει καλύτερες συνθήκες ώστε και η διάθεση της μητέρας να είναι καλύτερη και η σχέση με το βρέφος πιο υγιής;
Όταν μία μητέρα φροντίζει επαρκώς συναισθηματικά, διατροφικά και ψυχικά το μωρό της και αυτό μεγαλώνει με υγεία, ενισχύεται η δική της επιθυμία να συνεχίσει να λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Ως συγκοινωνούντα δοχεία, μια μητέρα ικανοποιημένη από τη σχέση με το μωρό της, έχει να αλληλεπιδράσει με ένα ευδιάθετο μωρό. Αυτή η σχέση λειτουργεί με κυκλική φορά, με την ψυχική διάθεση του ενός να τροφοδοτεί την συναισθηματική κατάσταση του άλλου. Ο θηλασμός είναι η σύνδεση μέσω της οποίας μητέρα και βρέφος μπορούν να επικοινωνήσουν συντονισμένοι στο να αντιλαμβάνονται ο ένας τα μηνύματα του άλλου. Όταν το μωρό βρίσκεται σε θέση θηλασμού ακούει τον ήχο της φωνή της, βιώνει την θαλπωρή της αγκαλιάς της, συναντά με τα μάτια του το βλέμμα της και έτσι θεμελιώνεται αρχικά η πρώτη βιωμένη αίσθηση της ασφάλειας για το ίδιο. Μέσω του θηλασμού η μητέρα μαθαίνει να ανταποκρίνεται στην ανάγκη του παιδιού για τροφή και αγκαλιά, να λειτουργεί προληπτικά πριν αυτό κλάψει και αυτή η νεοαποκτηθείσα δεξιότητα την κάνει να εμπιστεύεται όλο κι πιο πολύ τον εαυτό της ως μητέρα.
Η μετέπειτα σχέση μαμάς και παιδιού, καθορίζεται από το θηλασμό;
Από την περίοδο της εγκυμοσύνης αρχίζει να δημιουργείται μια σχέση ανάμεσα στην μητέρα και στο έμβρυο. Από την γέννηση και μετά η σχέση τους γίνεται δυναμική αφού η αλληλεπίδραση πια είναι εμφανής μέσω των εξωλεκτικών σημαδιών που στέλνει το παιδί όταν πεινάει, όταν πονάει ή όταν είναι χαρούμενο, προκαλώντας την μητέρα να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και να καθρεφτίσει το χαμόγελο του. Να του δείξει ότι είναι σημαντικό στην ζωή της. Όταν η μητέρα θηλάζει το μωρό από την μία για να το θρέψει και από την άλλη για να του δείξει την αγάπη της, αξιοποιεί τον θηλασμό ως έναν από τους πλέον κατάλληλους τρόπου για να ενδυναμώσει την σύνδεση ανάμεσα τους. Όταν η μητέρα ανταποκρίνεται άμεσα και στοχευμένα στο κάλεσμα του παιδιού της, του κάνει «νεύμα» να συνεχίσει να επικοινωνεί μαζί της για οτιδήποτε χρειάζεται. Όταν αυτή η αλληλεπίδραση συνεχίζεται με συνέπεια από τον γονέα κατά το μεγάλωμα του παιδιού, τότε η σχέση τους αποτελεί την ασφαλή βάση στην οποία το παιδί ανατρέχει όταν το έχει ανάγκη.
[divider]
«Δεν πρέπει να παρεμποδίζουμε τον πρώτο θηλασμό με μια ιατρική ρουτίνα. Ένα μωρό πρέπει να μπει στο στήθος της μητέρας του από την πρώτη στιγμή από το πρώτο λεπτό» – Μαρία Έλλη Καστρίκα, Μαία Msc(can), υποψήφια IBLCE
Ποιος είναι ο ρόλος της μαίας στη διαδικασία του θηλασμού;
Η μαία στην διαδικασία του θηλασμού έχει τον ρόλο του υποστηρικτή, υπάρχει για να κάνει την μητέρα να νιώσει ασφάλεια. Είναι στο πλευρό της γυναίκας για να την καθοδηγήσει σε αυτήν νέα σχέση που χτίζεται. Θα λύσει τις πρώτες απορίες θα κατευνάσει ανησυχίες και φόβους. Η μαία είναι εκεί για να πει ότι όλα θα πάνε καλά.
Από πότε ξεκινά η διαδικασία;
Από το πρώτο λεπτό της σύλληψης μπορούμε να δούμε αλλαγή στον μαστό. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι από τα πρώτα συμπτώματα . Η φύση αλλάζει τον μαστό από το πρώτο λεπτό γιατί ξέρει ότι θα γίνει η πολύτιμη τροφή για το μωρό ανά πάσα στιγμή. Το μητρικό γάλα είναι το θεμέλιο της ζωής. Δεν πρέπει να παρεμποδίζουμε τον πρώτο θηλασμό με μια ιατρική ρουτίνα. Ένα μωρό πρέπει να μπει στο στήθος της μητέρας του από την πρώτη στιγμή από το πρώτο λεπτό.
Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν συνήθως οι νέες μανούλες;
Να ξεπεράσουν την εικόνα ότι ένα παιδί τρέφεται με ένα μπουκάλι τεχνητό γάλα. Είναι η μοναδική δυσκολία που αρχικά αντιμετωπίζει. Θα πρέπει να ξεπεράσει αυτή την εικόνα και να καταλάβει ότι η τροφή του μωρού της είναι το μητρικό γάλα. Πιο πρακτικές δυσκολίες έχουν να κάνουν με το σχήμα των θηλών της μητέρας ή τη κακή πρόσφυση του μωρού πάνω στο στήθος. Είναι δυσκολίες αντιμετωπίσιμες αλλά και σπάνιες ταυτόχρονα. Τα μωρά μας ανυπομονούν να πιουν το μητρικό γάλα και να έχουν την συνεχή αγκαλιά της μάμας τους, μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό.
[divider]
«Μάλιστα τα θηλάζοντα βρέφη, μέχρι τον 3ο μήνα έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη, συγκριτικά με εκείνα που καταναλώνουν υποκατάστατο μητρικού γάλακτος» – Γλυκερία Παπαγιαννοπούλου, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Msc Διατροφής & Άσκησης.
Ποια τα πλεονεκτήματα του μητρικού γάλακτος σε σύγκριση με τα υποκατάστατα μητρικού γάλακτος;
Το μητρικό γάλα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα διατροφικό θησαυρό! Κρύβει μέσα του ό,τι χρειάζεται το μωρό, προκειμένου να καλύψει πλήρως τις ανάγκες του, στη δεδομένη φάση ανάπτυξης που βρίσκεται.
- Περιέχει την ιδανική ποσότητα και ποιότητα θρεπτικών συστατικών. Τα συστατικά που παρέχουν ενέργεια (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπίδια), βρίσκονται σε μία πιο εύπεπτη μορφή, σε σχέση με το αγελαδινό γάλα, βελτιώνουν τη χλωρίδα του εντέρου, ενισχύουν την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος και της όρασης του βρέφους και σπάνια προκαλούν αλλεργίες.
- Αποτελεί ασπίδα προστασίας για το βρέφος, καθώς περιέχει αντισώματα, λυσοζύμη και άλλους προστατευτικούς παράγοντες, συστατικά που ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού του και λείπουν από όλα τα υποκατάστατα μητρικού γάλακτος.
- Αποτελεί την πρώτη γνωριμία με τα αρώματα και τις γεύσεις των τροφών που καταναλώνει η μητέρα, γεγονός που βοηθά στην ευκολότερη αποδοχή των τροφίμων, που θα προστεθούν αργότερα στη διατροφή του βρέφους.
Ποια είναι τα οφέλη για τη ζωή του παιδιού από το μητρικό γάλα;
Όπως και για κάθε θηλαστικό, έτσι και για τον άνθρωπο, το γάλα της μητέρας του παρέχει καλύτερη ανάπτυξη και προστασία από ασθένειες, εξασφαλίζοντας την επιβίωσή του. Μάλιστα τα θηλάζοντα βρέφη, μέχρι τον 3ο μήνα έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη, συγκριτικά με εκείνα που καταναλώνουν υποκατάστατο μητρικού γάλακτος.
Όσον αφορά στην υγεία του βρέφους, προστατεύει κυρίως από λοιμώξεις του αναπνευστικού και του πεπτικού, αλλεργίες, γαστρεντερικά νοσήματα (νόσος Crohn, κοιλιοκάκη, ελκώδη κολίτιδα, κ.ά.), το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου και σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης παιδικής και ενήλικης παχυσαρκίας, διαβήτη, καρδιαγγειακών νοσημάτων και κάποιων μορφών καρκίνου. Επιπλέον, συμβάλλει στο συναισθηματικό δέσιμο μητέρας και βρέφους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τη μετέπειτα ζωή του.
Τι θα πρέπει να προσέχει μία θηλάζουσα μαμά σε ό,τι αφορά στη διατροφή για την καλή της υγεία, αλλά και αυτή του βρέφους;
Η διατροφή της θηλάζουσας μητέρας είναι άκρως σημαντική, τόσο για τη διασφάλιση της δικής της υγείας, αλλά και του βρέφους, καθώς μέσω του παραγόμενου γάλακτος καλύπτονται οι ανάγκες του.
Όσον αφορά τις ανάγκες σε ενέργεια, η θηλάζουσα έχει αυξημένες απαιτήσεις, καθώς για την παραγωγή και έκκριση του γάλακτος ο οργανισμός της δαπανά ενέργεια. Υπολογίζεται ότι πρέπει να προστεθούν στις ημερήσιες ενεργειακές της απαιτήσεις επιπλέον 350- 400 θερμίδες (Institute Of Medicine, US, 2005). Το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής,που χαρακτηρίζεται από ισορροπία καιποικιλία μπορεί να καλύψει την αυξημένες ανάγκες της μητέρας και ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά. Ωστόσο χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην πρόσληψη κάποιων θρεπτικών συστατικών, όπως:
- του ασβεστίου, με την κατανάλωση τουλάχιστον 3 μερίδων γαλακτοκομικών καθημερινά,
- της βιταμίνης D,
- του σιδήρου,
- των ω3 λιπαρών οξέων, τα οποία συντελούν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του βρέφους (καλές πηγές είναι τα λιπαρά ψάρια, ο λιναρόσπορος και τα καρύδια),
- του ιωδίου, με την έλλογη χρήση του ιωδιούχου άλατος και
- του φυλλικού οξέος, με την κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών, οσπρίων, εσπεριδοειδών και ξηρών καρπών.
Επίσης, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η αυξημένη κατανάλωση υγρών από τη μητέρα, τουλάχιστον στα 11-13 ποτήρια ημερησίως,εκ των οποίων τα 9-11 να προέρχονται από νερό.