Ελένη Αλεξίου: “Από μικρή ηλικία, τα παιδιά δείχνουν να ανταποκρίνονται στην ποίηση” – Συνέντευξη στο trikalakids.gr
Οι Πανελλήνιες – που ως διαδικασία ολοκληρώθηκαν με την ανάρτηση των βαθμολογιών – στάθηκαν η αφορμή να ανοίξουν πολλές συζητήσεις γύρω από την Ποίηση. Μια συζήτηση με την φιλόλογο και ποιήτρια Ελένη Αλεξίου, ήταν πραγματικά πολύτιμη για να ιχνηλατήσουμε το ρόλο της ποίησης σήμερα στη ζωή μας και όχι μόνο.
Ακούσαμε, διαβάσαμε ότι ήταν άδικο να ζητάμε από τα παιδιά, από νέους ανθρώπους να γράψουν για ποίηση.Αναφέρομαι στο μάθημα της Έκθεσης στις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις…. Ήταν μεγάλος ο βαθμός δυσκολίας… Εσείς τι πιστεύετε?
Το μάθημα της Έκφρασης-Έκθεσης είναι το μοναδικό κοινό μάθημα για όλους τους υποψηφίους. Οι υποψήφιοι εξετάζονται στην ικανότητά τους να κατανοούν και να σχολιάζουν κείμενα, αλλά και να παράγουν δικά τους. Δεν υπάρχει κανείς περιορισμός ως προς τη θεματική αυτών των κειμένων. Άλλωστε οι υποψήφιοι σε όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας τους μελετούν κάθε θέμα-πρόβλημα-ερώτημα που αφορά το άτομο και την κοινωνία. Από την δημοσιογραφική δεοντολογία και την ηθική του επιστήμονα μέχρι τα ανθρώπινα δικαιώματα και την σημασία της τέχνης, οι νέοι καλούνται να πάρουν θέση πάνω σε κάθε ζήτημα –επίκαιρο ή διαχρονικό- και να την υποστηρίξουν με κατάλληλα επιχειρήματα φροντίζοντας τον λόγο τους. Υπό αυτή την έννοια κανένα θέμα δεν είναι εκτός ύλης, δύσκολο, πόσο μάλλον άδικο. Η δυσκολία που πολλά παιδιά αντιμετώπισαν ίσως έχει να κάνει περισσότερο με την διατύπωση και το περιεχόμενο των ερωτημάτων, που βασίζονταν στο βίωμα και την κριτική σκέψη, και όχι με το θέμα αυτό καθεαυτό.
[divider]
[divider]
Από πότε γεννιέται η ποίηση ως πεδίο ενδιαφέροντος, αλήθεια? Από ποια ηλικία μπορούμε να εισάγουμε ένα παιδί στον κόσμο της?
Δεν υπάρχει «ημερομηνία γέννησης» της ποίησης κοινή για όλους. Είναι, όμως, αλήθεια -και το υποστηρίζουν όσοι παιδαγωγοί το επιχείρησαν με επιτυχία- ότι από πολύ μικρή ηλικία, τα παιδιά δείχνουν να ανταποκρίνονται στην ποίηση. Άλλωστε, με την απλούστερη μορφή της η ποίηση είναι κομμάτι του κόσμου των παιδιών. Το νανούρισμα, το ταχτάρισμα, το τραγούδι στην κατασκήνωση, τα κάλαντα, ο εθνικός ύμνος, τα λαχνίσματα στο παιχνίδι είναι σώματα ολιγόστιχης ομοιοκαταληξίας. Από εκεί μέχρι να ανακαλύψει το παιδί τις άλλες μορφές ποιητικής έκφρασης ο δρόμος είναι δημιουργικός και γεμάτος εκπλήξεις!
Τι είδους ποίηση μπορεί να σταθεί στη ζωή μας πλέον? Περισσεύει ή τελικά ο ρομαντισμός της ή είναι κάτι αναπόσπαστο όσο κι αν είναι αόρατο?
Ο ρομαντισμός ως ρεύμα ήκμασε και παρήκμασε, γιατί όπως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, έτσι και η ποίηση εξελίσσεται, μεταμορφώνεται. Προσωπικά δεν ταίριαξα ποτέ με ό,τι μελιστάλακτο και υπερβολικό στην ποίηση. Αν δεν υπάρχει μέτρο, τότε και ο ρομαντισμός τείνει να γίνει παρωδία του εαυτού του. Αυτό που χρειαζόμαστε από την ποίηση είναι να παίρνει θέση απέναντι στα μεγάλα, πανανθρώπινα και διαχρονικά ερωτήματα, να πετυχαίνει τη σύνδεση του προσωπικού βιώματος με τον κοινωνικό παλμό.
[divider]
[divider]
Γενικότερα, έχουμε μάθει να ζούμε μέσα στη βουή ενός κόσμου που κινείται ιλιγγιωδώς ανάμεσα στο ίντερνετ, στην TV, στην καθημερινότητα… Μπορούν λέτε οι νέοι να βρούνε τον ιδιωτικό χώρο μέσα τους για να χωρέσει ένα βιβλίο? Υπάρχει λογοτεχνική γωνία στη ζωή τους?
Δεν ξέρω αν έχουμε μάθει να ζούμε έτσι ή αν απλά ανεχόμαστε αυτόν τον τρόπο ζωής, ενώ οραματιζόμαστε έναν άλλον. Ευτυχώς, κάποιοι νέοι αγαπούν το βιβλίο και βρίσκουν χρόνο να του αφιερώσουν. Έχω συναντήσει αρκετούς τέτοιους νέους. Άλλοι είναι μαθητές μου, άλλοι είναι μαθητές σχολείων τα οποία έχω επισκεφτεί με την ιδιότητα της ποιήτριας μετά από πρόσκληση συναδέλφων. Έχω θαυμάσει την ευρύτητα πνεύματος αυτών των παιδιών. Για τα υπόλοιπα παιδιά, για όσα ο κόσμος του βιβλίου είναι άγνωστος, τα καλώ να ξεκινήσουν από σήμερα. Άλλωστε υπάρχουν και τα ηλεκτρονικά βιβλία και οι ακουστικές εκδόσεις, για όσους θέλουν να συνδυάσουν ανάγνωση και τεχνολογία.
Είμαστε εμείς αυτοί που μπορούν να τους εμπνεύσουν αυτή την αγάπη για τη μελέτη και γιατί όχι… και για τη συγγραφή?
Όλοι εμείς. Κι εννοώ η οικογένεια, οι εκπαιδευτικοί, τα ΜΜΕ με τις σχετικές εκπομπές, οι άνθρωποι των τεχνών που ζουν και δημιουργούν κοντά μας, οι ίδιοι οι εκδοτικοί οίκοι που δημιουργούν πραγματικά κοσμοτεχνήματα -αναφέρομαι στο παιδικό βιβλίο ειδικά. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι της εκπαίδευσης και της τέχνης στρέφουν το ενδιαφέρον τους στη φιλαναγνωσία ως στάση ζωής και προσπαθούν μέσα από δράσεις και συναντήσεις να την εμπνεύσουν στα παιδιά. Υπάρχουν σχετικά προγράμματα που εκπονούνται τόσο στα σχολεία όσο και από ιδιώτες. Η αγάπη για τη συγγραφή έπεται…
Υπάρχει ένας στίχος που έρχεται στο μυαλό σας για το σήμερα? Ένας τίτλος βιβλίου για το τώρα στο μυαλό σας?
Το σήμερα είναι τόσο πολυδιάστατο που αναρωτιέμαι σε ποιον στίχο μπορεί να χωρέσει. Ίσως σε έναν στίχο τραγουδιού, αφού τόσο μου αρέσει η μουσική και συνήθως κάποιον σκοπό σιγοψιθυρίζω.“Never give up, it’s such a wonderful life” των Hurts. Όσο για τον τίτλο βιβλίου που ζητάτε, τελευταία σκέφτομαι τον τίτλο του επόμενου βιβλίου μου, χωρίς να μπορώ να καταλήξω. Σας ευχαριστώ πολύ.
[divider]
H Eλένη Αλεξίου γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Εκπαίδευση στο University of Bath της Αγγλίας. Παρακολούθησε το ετήσιο πρόγραμμα επιμόρφωσης στην Ειδική Αγωγή και τις Μαθησιακές Δυσκολίες του Παν/μίου Ιωαννίνων. Διδάσκει κλασική κιθάρα στα Μουσικά Σχολεία και παραδίδει φιλολογικά μαθήματα με ειδίκευση στην Έκφραση-Έκθεση και Λογοτεχνία. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, Το Φλας (λογείον, 2009) και Ποιήματα που γράψαμε μαζί (Μελάνι, 2015). Κείμενά της έχουν δημοσιευθεί σε ανθολόγια και σε διαδικτυακά και έντυπα περιοδικά λογοτεχνικού περιεχομένου. Πρόσφατα ποίησή της συμπεριλήφθηκε στην ανθολογία Ποιήματα της κρίσης, 2008-2018 (εκδόσεις Ιωλκός) και διήγημά της συμπεριλήφθηκε στην ανθολογία Ρroyecto GreQuerías. Antologia del minicuento griego contemporaneo που κυκλοφόρησε στὴν Ἱσπανία (EDA Libros).