Διαβήτης Κύησης: Πώς αντιμετωπίζεται;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι η πάθηση που χαρακτηρίζεται από τα αυξημένα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος. Η γλυκόζη προέρχεται από τις τροφές που τρώμε. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το στομάχι και παράγει την ορμόνη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη βοηθάει τα κύτταρα του σώματος να πάρουν τη γλυκόζη από το αίμα και να την χρησιμοποιήσουν για ενέργεια, ως «καύσιμο». Ο διαβήτης συμβαίνει όταν η γλυκόζη του αίματος αρχίζει να αυξάνεται πάνω από το φυσιολογικό.
Ο διαβήτης της κύησης (gestational diabetes) είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στο δεύτερο τρίμηνο. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο πλακούντας παράγει ορμόνες που βοηθούν το έμβρυο να μεγαλώσει. Οι ορμόνες αυτές κάνουν την πιο δύσκολη τη δράση της ινσουλίνης στο σώμα με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης (του σακχάρου) στο αίμα.
Ποιές γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο;
Ο διαβήτης της κύησης είναι συχνός και συμβαίνει σε 4-8 % των κυήσεων. Κάθε έγκυος μπορεί να παρουσιάσει διαβήτη κύησης αλλά μερικές γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο.
Γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Ηλικία άνω των 25 και ιδιαίτερα άνω των 35 χρόνων
- Φυλή (λατίνοι, αφροαμερικάνοι)
- Παχυσαρκία ή υπέρβαρο προ κύησης. Η παχυσαρκία σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης, ενώ ο κίνδυνος σε αυτές με Δείκτη Μάζας Σώματος >40 είναι 9πλάσιος!
- Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
- Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη. Στις γυναίκες αυτές ο κίνδυνος αυξάνεται σε 30-80% σε επόμενη κύηση.
- Ιστορικό προ-διαβήτη/ αντίστασης στην ινσουλίνη
- Ιστορικό κύησης με νεογνό άνω των 4 κιλών
- Ιστορικό ανεξήγητου εμβρυϊκού θανάτου
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (γονείς ή αδέλφια) ή διαβήτη κύησης
Οι γυναίκες που έχουν αυτούς τους παράγοντες κίνδυνου παρουσιάζουν διαβήτη της κύησης σε ποσοστό έως και 14%.
Πώς θα διαγνωστεί;
Προληπτικά, όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγξουν το σάκχαρο τους μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό στο πρώτο τρίμηνο, ο επόμενος έλεγχος γίνεται μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης. Το τεστ με το οποίο γίνεται η διάγνωση λέγεται «καμπύλη σακχάρου» (δοκιμασία γλυκόζης) γιατί αφορά την μέτρηση του σακχάρου πριν και μετά την πόση ενός υγρού με μεγάλη περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Συνήθως χορηγούνται 75 γραμμάρια γλυκόζης και η μέτρηση γίνεται πριν τη χορήγηση, σε μία και σε δύο ώρες μετά.
Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες, είχαν διαβήτη της κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή έχουν οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη. Αυτές πρέπει να ελέγχονται από την πρώτη επίσκεψη (πριν τη 12η εβδομάδα) με καμπύλη σακχάρου.
Αν το σάκχαρο ανέβει αρκετά μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως αυξημένη δίψα, συχνοουρία, μεγάλη κόπωση, αλλαγή στην όραση, συχνές ουρολοιμώξεις ή κολπίτιδες.
Ποίοι είναι οι κίνδυνοι;
Το αυξημένο σάκχαρο στις γυναίκες με διαβήτη κυήσεως μπορεί να επηρεάσει και τη μητέρα αλλά και το μωρό.
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις στη μωρό είναι:
- Μεγάλη αύξηση του βάρους του. Η γλυκόζη περνά ελεύθερα τον πλακούντα αλλά όχι η ινσουλίνη της μητέρας. Έτσι το έμβρυο αναγκάζεται να αυξήσει την δική του παραγωγή ινσουλίνης. Αυτό οδηγεί στην αυξημένη πρόσληψη βάρους και εναπόθεση λίπους στο έμβρυο η οποία, αν υπερβεί κάποια όρια χαρακτηρίζεται ως έμβρυο μεγάλο για την ηλικία κύησης ή μακροσωμικό νεογνό (>4 κιλά βάρος τοκετού). Τα επίπεδα σακχάρου της μητέρας έχουν άμεση συσχέτιση με το βάρος του νεογνού.
- Τα μεγάλα έμβρυα έχουν αυξημένο κίνδυνο για τραυματισμό και ασφυξία κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού γι’ αυτό και συχνά γίνεται επιλεκτική καισαρική τομή.
- Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση (λόγω της υπερπαραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας του νεογνού)
- Ίκτερος και αναπνευστική δυσκολία, καρδιομυοπάθεια, χαμηλό ασβέστιο και μαγνήσιο αν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.
- Αυξημένη συχνότητα εμβρυικού θανάτου
- Αυξημένος κίνδυνος για παιδική και εφηβική παχυσαρκία και ανάπτυξη διαβήτη στην ενήλικο ζωή.
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις για τη μητέρα είναι:
- Δυστοκία (δύσκολος τοκετός με αυξημένη συχνότητα τραυματισμού του νεογνού) ή ανάγκη για καισαρική τομή λόγω του μεγάλου μεγέθους του νεογνού
- Πρόωρος τοκετός
- Προεκλαμψία (αυξημένη αρτηριακή πίεση και κυκλοφορικές διαταραχές κατά τη διάρκεια της κύησης
- Αυξημένος κίνδυνος για την ανάπτυξη διαβήτη σε μεγαλύτερη ηλικία
Τι κάνουμε μετά τη διάγνωση;
-πρέπει να ακολουθήσετε μια διατροφή με ελεγχόμενη ποσότητα υδατανθράκων. Μπορείτε να δείτε ένα ενδοκρινολόγο για να σας δώσει λεπτομερείς οδηγίες για διατροφή με περιορισμένους υδατάνθρακες.
– κάνετε κάποια μορφή άσκησης καθημερινά, ακόμα και 20 λεπτά περπάτημα μετά από κάθε γεύμα μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην ελάττωση των επίπεδων του σακχάρου. Συζητήστε με τον γυναικολόγο σας τι είδη ασκήσεων μπορείτε να κάνετε και με τί ένταση.
– ελέγχετε το σάκχαρο σας 4 φορές την ημέρα, κάθε πρωί και μια ώρα μετά από κάθε γεύμα. Πρέπει να κρατάτε ένα ημερολόγιο με τις τιμές αυτές για να μπορείτε να τις δείχνετε στον ιατρό σας.
– ελέγχετε κετόνες στα ούρα τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
– δείτε τον ενδοκρινολόγο σας κάθε 3-4 εβδομάδες για να παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου. Αν η διατροφή και η άσκηση δεν είναι αρκετά τότε μπορεί να χρειαστείτε ινσουλίνη (ή αντιδιαβητικά φάρμακα λιγότερο συχνά αν υπάρχει ένδειξη) για τον έλεγχο του σακχάρου.
Συνήθως οι στόχοι είναι:
- Το πρωί πριν το πρωινό: <95 mg/dl
- Μια ώρα μετά τα γεύματα: <130 mg/dl
ΑΛΛΑ οι στόχοι αυτοί μπορεί να τροποποιηθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να γίνουν πιο αυστηροί, αν ήδη φαίνεται κάποια επίδραση του αυξημένου σακχάρου στο έμβρυο.
Σε κάθε περίπτωση ο γυναικολόγος και ο ενδοκρινολόγος είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι για μια ομαλή εγκυμοσύνη ακόμη και με διαβήτη.